با افزایش روزافزون فضاها با کاربری های متفاوت، نیاز ما به طراحی صحیح سیستم پمپاژ، شناخت از نحوه عملکرد و نحوه رویارویی با مشکلات احتمالی، از اهمیت بالایی برخوردار است که باید به آن توجه ویژه شود.
در همین راستا و با توجه به آموزش های حضوری در فضای آموزشی آموزشگاه ( پیشگامان صنعت و ایمنی پرگاس ) و کارگاه تخصصی تولید بوسترپمپ، تصمیم به انتشار مطالب با همین موضوع گرفته شد.
این مطلب برگرفته از استاندارد NFPA20 می باشد، اما از الزامات استاندارد نیست، بلکه فقط با هدف دادن آگاهی و اطلاعات منتشر شده است.
در صورت بروز مشکل، پیشنهاد می شود ابتدا مشکلاتی که می توان به سادگی بررسی کرد، اصلاح یا در صورت امکان رفع شود و در نهایت و در صورت لزوم به فکر بررسی تخصصی تر به منظور رفع عیب شد. چرا که با وجود عدم اطلاعات کافی در زمینه پمپاژ، به عنوان قلب تپنده سیستم، در مواقع بحرانی امکان دارد ضرر بسیار زیادی از عدم کارکرد سیستم پمپاژ متوجه مجموعه شود. پس وجود تکنسینی آگاه به حداقل اطلاعات در زمینه تشخیص و رفع عیب مشکلات احتمالی پمپاژ از اهمیت قابل توجهی برخوردار است.
ضمیمه 1، حاوی راهنما و راه و روش پیشنهادی برای یافتن مشکلات پمپ و دلایل احتمالی آنها است .
نکته : از بسیاری از این موارد و با توجه به موضوع تعمیر و نگهداری که در استاندارد NFPA بارها به آن اشاره است، می توان جلوگیری کرد.
امروزه موضوع تعمیر و نگهداری پیشگیرانه یا Preventive Maintenance با کلمه اختصاری PM، مورد توجه بسیاری از مراکز تولیدی قرار گرفته است.
تعریف : به مجموعه فعالیت‌ها و روش های منظم و دوره ای که به منظور بررسی وضعیت موجود، بروزرسانی و حفظ تجهیزات در شرایط مطلوب انجام می شود گویند.
با این روش، افزایش بهره‌وری، کاهش استهلاک تجهیزات و در نتیجه کاهش هزینه‌های سنگین خرید و تعمیرات قطعات به حداقل می رسد.
هدف اصلی تعمیرات و نگهداری پیشگیرانه، ایجاد روشی سیستمی جهت کنترل وضعیت تجهیزات و دستگاه‌های موجود و بهینه کردن توانایی‌های آنها به منظور رسیدن به حداکثر کارایی و کاهش نرخ خرابی و از کار افتادگی آنها می‌باشد.
در ادامه با برخی از مشکلات احتمالی در پمپ‌ها و دلایل بوجود آمدن آنها آشنا خواهیم شد.
بــررسـی مشـکلات و دلایـل احتمـالی در الکتروپمـپ‌ها
اولـین مرجع تخصصی انتخاب آنلاین سیستم های پمـپاژ
1. هوا از طریق نشتی موجود در اتصالات به مکش پمپ وارد می شود :
ورود هوا از طریق نشتی اتصالات به داخل خط مکش باعث می شود که پمپ با مشکل مکش روبرو شود یا نتواند فشار تخلیه مناسبی داشته باشد.
در این صورت نشتی در خط مکش را پیدا کرده و رفع عیب کنید.
2. مکش پمپ مسدود شده است :
مقدار جریان مکش پمپ، صافی و لوله مکش را بررسی کرده و انسداد را برطرف کنید. برای جلوگیری از تکرار مجدد مشکل، صافی را سرویس یا تعویض کنید.
نمونه استفاده از توری سیمی در مکش ( شکل 1 ) و صافی در پمپ های توربینی عمودی ( شکل 2 ) را مشاهده می کنید.
3. تجمع هوا در مکش پمپ :
تجمع هوا باعث کاهش آب ورودی و فشار می شود ( مشابه یک لوله مسدود عمل می کند ).
برای از بین بردن هوا، لوله مکش را بررسی و مجدد اصلاح کنید.
یکی از عوامل ایجاد کاویتاسیون در پمپ، ورود هوا به مکش پمپ می باشد که به دو صورت امکان پذیر می باشد .
1-3 با توجه به شکل 3، ورود آب به مخزن ذخیره طوری تعبیه شده است که اثرات حباب ایجاد شده به ورودی مکش پمپ مشاهده و به اصطلاح باعث خفگی در پمپ می شود.
3-2 دلیل دیگر امکان ورود هوا به ورودی پمپ، استفاده از تبدیل هم مرکز ( Concentric Reducer ) در مکش پمپ می باشد (شکل 4).
در نتیجه شاهد تجمع هوا ( Air pocket ) در قسمت بالایی تبدیل هم مرکز خواهیم بود ( شکل 5 ).
4. مکش پمپ به طور جدی دچار مشکل شده است :
در مورد تعمیرات پمپ، توصیه می شود با یک شرکت سازنده معتبر مشورت کنید.
5. محفظه آببندی ( Stuffing Box ) یا نخ گرافیت ( Packing ) بیش از حد محکم یا به دلایل نصب نادرست، فرسوده، معیوب و یا از نوع ناصحیح انتخاب شده است :
پیچ های عینکی ( gland ) را شل کرده، عینکی محفظه آببندی را جدا کنید و نخ گرافیت را جایگزین کنید ( شکل 6 ).
6. آببندی یا بوش آببندی ( Water Seal Piping ) مسدود شده است :
پیچ و مهره عینکی را شل کنید و به همراه حلقه آببندی و نخ گرافیت آن را جدا کنید.
مسیر عبور آب بوش آببندی را تمیز کنید.
بوش آببندی، عینکی و نخ گرافیت را مطابق با دستورالعمل های سازنده جایگزین کنید.
7. نشت هوا از طریق محفظه آببندی به پمپ :
مشابه دلایل احتمالی ذکر شده در قسمت 6 عمل شود.
8. پروانه مسدود شده است :
در ظاهر پمپ چیزی مشخص نیست، اما زمانیکه تلاش می شود مقدار زیادی آب جذب کند، فشار به سرعت افت پیدا می کند.
برای پمپ های دومکشه، محفظه بالایی پمپ را برداشته و عامل انسداد پروانه را جدا کنید. برای جلوگیری از تکرار مجدد مشکل، صافی های موجود در مکش را سرویس یا تعویض کنید.
برای پمپ های توربینی از نوع شافت عمودی، لوله عمودی بدنه پمپ را جدا کرده و از آب خارج کنید تا عامل انسداد پروانه را از طبقات پمپ ( bowls ) خارج کنید ( شکل 7 ).
برای پمپ های خطی عمودی کوپله مستقیم، موتور را بالا بکشیده و جدا کنید و عامل مسدود کننده پروانه را خارج کنید.
9. سایش رینگ های سایشی پمپ :
قسمت بالایی محفظه را برداشته و دستگاه سنجش را بین رینگ های سایشی محفظه و رینگ های سایشی پروانه قرار دهید.
مقدار ساییدگی جدید ( 0.19 mm ) 0.0075 in است.
مقدار ساییدگی بیش از 0.015 in ( 0.38 mm )، بیش از حد معمول است.
10. پروانه پمپ آسیب دیده است :
تعمیرات جزئی را انجام دهید یا برای جایگزینی پروانه به کارخانه سازنده مراجعه کنید .
اگر مشکل خیلی جدی نیست، پروانه جدید را سفارش داده و تا زمان رسیدن پروانه جایگزین، از پروانه معیوب استفاده کنید.
11. قطر پروانه پمپ اشتباه انتخاب است :
پروانه را تراش دهید یا با پروانه با قطر مناسب جایگزین کنید.
12. هد خالص پایین تر از نرخ واقعی است :
قطر پروانه و مدل پمپ را بررسی کنید تا مطمئن شوید از منحنی صحیح هد استفاده شده باشد.
13. اجازه نشت داخلی توسط واشر معیوب محفظه پمپ ( پمپ های یک طبقه و چند طبقه ) :
واشر معیوب را تعویض کنید.
نقشه سازنده محصول را بررسی کنید تا متوجه شوید آیا واشر مورد نیاز است یا خیر .
14. مانومتر در بالای محفظه پمپ قرار دارد :
مانومترها را در محل صحیح نصب کنید.
نحوه صحیح نصب مانومتر در مکش و دهش پمپ، به منظور مشاهده فشار در ورودی و خروجی پمپ می باشد.
15. تنظیم نادرست پروانه ( فقط در پمپ نوع توربینی شافت عمودی ) :
پروانه ها را طبق دستورالعمل سازنده تنظیم کنید.
16. پروانه ها قفل شده اند ( در اصطلاح گیرپاژ شده است ) :
برای پمپ های توربینی از نوع شفت عمودی، توسط مهره تنظیم سر شفت پروانه ها را بالا و پایین ببرید .
اگر این تنظیم موفقیت آمیز نبود، دستورالعمل های سازنده را دنبال کنید.
برای پمپ های دومکشه افقی ، قسمت بالایی محفظه پمپ را برداشته و عامل گیرپاژ را پیدا کرده و از بین ببرید.
17. پمپ یخ زده است :
سیستم گرمایشی را در اتاق پمپ تأمین کنید.
پمپ را دمونتاژ کرده و در صورت لزوم آب یخ زده شده را جدا کنید.
قطعات آسیب دیده را با دقت مورد بازرسی قرار دهید.
18. شفت پمپ یا غلاف شفت ساییده، خمیده یا فرسوده شده است :
غلاف شفت یا شفت را تعویض کنید.
19. پمپ آماده به کار نیست ( مراحل اولیه راه اندازی رعایت نشده است ) :
یکی از عواملی که در ابتدای راه اندازی بسیار باید مورد توجه قرار گیرد، آبگیری پمپ است. اگر پمپ بدون آب کار کند، احتمالاً رینگ های سایشی دچار آسیب می شود.
از همه مهمتر، آسیب جدی در سیل مکانیکی و پکینگ است که جزء اولین قطعاتی هستند که آسیب خواهند دید.
هشدار اول، تغییر در میزان صدای محرک پمپ است.
بلافاصله باید پمپ را خاموش کنید.
در پمپ های توربینی از نوع شفت عمودی، سطح آب را بررسی کنید تا مشخص شود که آیا محفظه طبقات پمپ از آب کافی برخوردار هستند یا خیر.
20. رینگ آببندی در جای مناسبی از محفظه آببندی قرار نگرفته و در جلوگیری از ورود آب به فضا برای آببندی ممانعت می کند :
پیچ تنظیم عینکی را شل کرده و محفظه آببندی را به همراه رینگ آببند و نخ گرافیت آن جدا کنید.
رینگ آببندی را در موقعیت مناسب جا به جا کنید.
21. اصطکاک بیش از حد یاتاقان ها به دلیل عدم روانکاری، گرد و غبار، زنگ زدگی، خرابی یا نصب نامناسب :
یاتاقان ها را جدا کرده و تمیز و روغن کاری کنید یا در صورت لزوم جایگزین کنید.
22. چسبیدن قطعه در حال چرخش با قطعه ثابت :
تمیز بودن و روغن کاری را بررسی کرده و قسمت معیوب را جایگزین یا تعمیر کنید.
23. عدم تراز بودن پمپ و محرک پمپ :
به دلیل فرسایش کوپلینگ ها یا حمل نادرست الکتروپمپ و عدم تراز بودن پمپ و محرک آن، شفت خارج از مرکز دوران می کند.
مطابق دستورالعمل سازنده، پمپ و محرک را تراز کنید.
یاتاقان را طبق دستورالعمل سازنده جایگزین کنید.
24. شاسی و فونداسیون صلب و ثابت نیست :
پیچ های شاسی را محکم کنید یا در صورت لزوم شاسی را جایگزین کنید.
25. سیستم خنک کاری محرک دچار مشکل شده است :
مبدل حرارتی یا سیستم های خنک کننده آب، بیش از حد کوچک یا پمپ خنک کننده معیوب است.
ترموستات را از مدار حذف کنید.
بای پس سمت شیر کنترل و صافی را باز کنید.
عملکرد شیر کنترل را بررسی کنید.
صافی را چک کنید. در صورت لزوم تمیز و تعمیر کنید.
به منظور پیدا کردن و رفع انسداد احتمالی، بخش هایی از سیستم خنک کاری را جدا کنید.
برای بدست آوردن سرعت مناسب، پمپ گردش آب خنک کاری موتور را تنظیم کنید.
یاتاقان های پمپ را روغن کاری کنید.
اگر در ظرفیت حداکثر 150 درصد ذکر شده گرمای بیش از حد رخ دهد، با تولید کننده پمپ یا محرک تماس بگیرید تا اقدامات لازم برای از بین بردن گرمای بیش از حد انجام شود.
26. محرک دچار مشکل شده است :
محرک الکتریکی، محرک از نوع احتراق داخلی یا توربین بخار را طبق دستورالعمل سازنده بررسی کنید تا دلیل عدم شروع به کار را پیدا کنید.
27. محرک نیاز روغن کاری دارد :
اگر قطعات دچار عدم روغن کاری شده است، قسمت های آسیب دیده را جایگزین کرده و روغن کاری مناسب را انجام دهید.
در غیر این صورت، پمپ را متوقف کرده و روغن کاری مناسب را انجام دهید.
28. سرعت محرک خیلی کم است :
در مورد محرک های الکتریکی، بررسی کنید که نرخ سرعت محرک الکتریکی با نرخ سرعت مجاز پمپ مطابقت داشته باشد، ولتاژ صحیح است و تجهیزات راه اندازی به درستی کار می کنند.
فرکانس و ولتاژ کم در نیروی ورودی به الکتروموتور، مانع از کار موتور با سرعت مناسب می شود.
ولتاژ پایین می تواند به دلیل بارهای زیاد و ظرفیت نامناسب فیدر ( منبع تغذیه ) یا ولتاژ پایین ژنراتور باشد.
اگر ولتاژ پایین از دیگر دلایل ذکر شده باشد، ممکن است تغییر شیرهای ترانسفورماتور یا افزایش ظرفیت منبع تغذیه لازم باشد.
فرکانس پایین معمولاً در یک مولد خاص رخ می دهد و باید در منبع اصلاح شود.
در مورد محرک توربین بخار، موارد زیر را بررسی کنید :
- دریچه های لوله بخار باز هستند.
- فشار بخار دیگ کافی است.
- فشار بخار در توربین کافی است.
- صافی در لوله تأمین بخار مسدود نشده است.
- لوله تأمین بخار از سایز کافی برخوردار است.
- میعانات از لوله بخار، تله و توربین خارج می شوند.
- نازل های توربین مسدود نیستند.
برای محرک های موتور احتراق داخلی، بررسی کنید که تنظیمات کنترل کننده سرعت صحیح است، دریچه گاز باز است و هیچ نقص مکانیکی از قبیل چسبیدن شیرآلات، زمان خاموش شدن یا معیوب شدن شمع و غیره وجود ندارد.
مشکلات ممکن است به خدمات تکنسین آموزش دیده نیاز داشته باشد.
29. جهت چرخش نادرست محرک :
موارد تشخیص دوران بلعکس یک پروانه کم است، اما با کاهش شدید خروجی پمپ، قابل تشخیص است.
جهت چرخش بلعکس را می توان با مقایسه جهت فلش روی محفظه پمپ با جهت چرخش کوپلینگ یا فن خنک‌کن موتور تشخیص داد.
محرک موتور الکتریکی سه فاز، دو سیم باید معکوس شود. با یک محرک DC، اتصالات القایی باید با توجه به اتصالات میدان معکوس شود.
در جایی که دو منبع جریان الکتریکی در دسترس است، باید جهت چرخش تولید شده توسط هر یک بررسی شود.
30. سرعت محرک خیلی زیاد است :
مشاهده کنید که سرعت مجاز پمپ و محرک با هم مطابقت دارند. در غیر این صورت، موتور الکتریکی با سرعت صحیح و مجاز را جایگزین کنید.
کنترلر محرک ها را برای سرعت صحیح تنظیم کنید. فرکانس در ایستگاه های مولد خاص ممکن است خیلی زیاد باشد.
31. ولتاژ نامی محرک متفاوت از ولتاژ خط :
ولتاژ نامی محرک با ولتاژ نامی در دسترس مورد بررسی قرار گیرد.
32. مدار الکتریکی معیوب، سیستم سوخت رسانی مسدود، لوله اگزاست مسدود یا باتری مستهلک شده است :
در مورد خرابی سیم کشی، قطع کننده مدار یا باتری مستهلک، موارد را بررسی کنید. اگر قطع کننده مدار در گردش های کنترلر بدون هیچ دلیل مشخصی انجام شود، اطمینان حاصل کنید که روغن مطابق با مشخصات سازنده در قسمت های مختلف خط وجود دارد.
اطمینان حاصل کنید که لوله سوخت و صافی ها تمیز هستند و شیرهای کنترل در سیستم سوخت موتور احتراق داخلی باز هستند.
از باز بودن تمام شیرها و تمیز بودن صافی در خط بخار توربین اطمینان داشته باشید
به منظور دانلود فایل کلیک نمایید
به منظور دانلود فایل کلیک نمایید
به منظور دانلود فایل کلیک نمایید